Soteriahuizen, een welkome aanvulling in de psychosezorg

Mijn eerste psychose

In 1996 was ik 24 en kreeg ik mijn eerste psychose. De opname in een Brusselse PAAZ-afdeling* vond ik bijzonder ingrijpend en bevreemdend. Ik vond geen rust tussen de tientallen patiënten die zelf in de war waren: een dementerende oude man die constant riep dat hij pijn had, een andere heer die in raadsels sprak en steeds het omgekeerde zei van wat hij bedoelde, een angstige Aziatische vrouw, … Ik wist niet wat me overkwam, ik wist niet wat een psychose was.

De afdeling had geen tuin. Enkel een lange gang met kamers aan weerszijden en het ‘rokerskot’, het enige kamertje waar mensen min of meer leken te ‘ontspannen’. Dus begon ik maar te roken. Ik kwam in een wereld terecht die me nog meer van mezelf vervreemdde en had geen contact met mijn vertrouwde kring van vrienden en familie. Bezoek werd me de eerste dagen ontzegd, “omdat ik te onrustig was”. Het personeel leek overbevraagd.

De eerste nacht werd ik op mijn bed vastgebonden, ook weer “omdat ik te onrustig was”. Mensonterend en traumatiserend. Het is niet omdat je in een psychose zit, dat je niet beseft wat je wordt aangedaan. Ik ben er sterk van overtuigd dat de setting waarin ik terechtkwam ervoor zorgde dat ik geen rust kon vinden. Rust die broodnodig voor me was.

Tussen hoop en droom

Hoewel er hoopgevende berichten zijn dat sommige psychiatrische ziekenhuizen meer herstelgericht werken, gaat het er op andere plekken nog even rauw aan toe als een kwarteeuw geleden.

Ik droom daarom al lang van een andere aanpak en zorgsetting voor mensen die een psychose doormaken. De Open Dialogue-benadering, overgewaaid uit Finland, en de Soteriahuizen die overal in Europa opduiken, beantwoorden allebei aan deze wensdroom. De kracht van Open Dialogue is dat er, wanneer iemand een psychose doormaakt, zo snel mogelijk overleg wordt georganiseerd met de persoon en naastbetrokkenen. Een Soteriahuis is een huis in het dorp of in de stad waar een aantal mensen met een psychose worden opgevangen. De omkadering wordt verzorgd door naasten, professionals en ervaringswerkers. Zij zorgen voor een continue aanwezigheid en kwalitatieve zorg. Beide benaderingen slagen erin medicatiegebruik te vermijden of uit te stellen.

In een Soteriahuis nemen zowel de bewoners als de leden van het team alle aspecten van het dagelijkse leven op zich, en dit in een aangename, huiselijke omgeving. De personen in crisis en de teamleden dragen samen de verantwoordelijkheid voor het reilen en zeilen in het huis.

De Soteria-aanpak vertrekt vanuit de overtuiging dat continue nabijheid van een ander  iemand in een psychotische crisis rust geeft. Deze aanpak blijkt bijzonder heilzaam te zijn. De ontredderde persoon heeft het meest baat bij het samen opnemen van  dagdagelijkse taken om zo weer tot realiteitszin te komen. Bovendien blijkt dat het samenleven in zo’n kleinschalige gemeenschap op zich therapeutisch werkt. Soteriahuizen zijn een logische aanvulling op de laagdrempelige inclusieve werking van de ambulante vroeginterventieteams en mobiele crisisteams.

Onderteken het manifest

Ik ben ervan overtuigd dat de kleinschaligheid en huiselijkheid van Soteria heilzaam kan zijn voor mensen met psychose. Daarom engageerde ik me in de werkgroep Soteriahuizen. Indien je mijn mening deelt dat Soteriahuizen een plaats verdienen binnen de geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen, dan nodig ik je uit het manifest mee te ondertekenen: www.tegek.be/soteria/manifest-ondertekenen .

____
* Soteria is Oudgrieks voor verlossing, redding, bescherming.
* PAAZ: Psychiatrische Afdeling in een Algemeen Ziekenhuis